काठमाडौं । मानिसको मुटुमा जाने बाटो पेटबाट हुन्छ । तर, वास्तवमा सबैको स्वास्थ्यको सबैभन्दा महत्वपूर्ण पक्ष भनेको पेट नै हो । यदि पेटलाई स्वस्थ खाना दियौँ भने यसले हाम्रो सम्पूर्ण शरिरलाई स्वस्थ राख्छ । तर, आजको दौडधुपको जीवनमा सबैलाई स्वस्थ आहारको सट्टा बाहिरको भुटेको फास्टफुड खाने बानी परेको छ । जसको असर हाम्रो पेटमा परेको छ । यस्तो अवस्थामा पेटको स्वास्थ्यका लागि बढी महत्व दिन जरुरी हुन्छ ।
आयुर्वेदमा अग्नि शब्दको अर्थ मेताबोलिक फयर हो अर्थात् खाना पचाउने । त्यसको पोषक तत्वलाई शरिरको बाँकी भागमा अवशोषित गर्नु हो । अग्निले खानालाई ऊर्जामा परिणत गर्छ जुन शरिरको बाँकी कामका लागि आवश्यक हुन्छ । असन्तुलित अग्नि भनेको सामान्यतया पेटको खराब स्वास्थ्य हो । यसले भोक, थकान, भारीपन र आलस्य कम गर्दछ । यस बाहेक आयुर्वेदमा ग्यास, कब्जियत, छाला सुख्खा हुनु, अनिद्रा, गिजा कमजोर हुनु, मांसपेशीमा क्याम्पा हुनु आन्द्राको स्वास्थ्य खराब भएको संकेत हुन ।
जिब्रोमा लामो समयदेखि सेतो कोटिंग भने पेट ठिक छैन भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ । यसको मतलब पेटले तपाईँसँग गुनासो गरिरहेको छ । सेतो जिब्रो पाचन प्रणालीमा दबाब छ भन्ने चेतावनी संकेत हो । जब जिब्रोमा भारी कोटिंग हुन्छ, तब सेतो देखिन थाल्छ । न कम न धेरै, तर सबैले आवश्यक मात्रामा खाना खानुपर्छ ।
यदि तपाईंलाई एसिडिटी, ग्यास, पेट फुल्ने, दुखाई, क्याम्पा, बारम्बार डकार आउने र पेट फुल्ने जस्ता समस्याहरू छन् भने यो पनि पेटको स्वास्थ्य कमजोर भएको संकेत हो । कब्जियत वा पखालाले पेटको खराब स्वास्थ्यलाई संकेत गर्दछ । फाइबरयुक्त खानेकुरालाई आफ्नो आहारमा समावेश गर्नु राम्रो हुन्छ । यदि कब्जियत छ भने, प्रशस्त तरकारी, फलफूल, सम्पूर्ण अन्न र चोकर समावेश गर्नुहोस् । तर पखाला लाग्दा केरा, चामल र स्याउको सेवन गर्नु राम्रो हुन्छ । यी खानेकुरा हल्का हुने भएकाले यसले पेट खराब गर्दैन । यसबाहेक, तिनीहरूले पेटमा खाना बाँध्ने काम पनि गर्छन् । यदि तपाईं पनि यी मध्ये कुनै लक्षण छन्, यसलाई बेवास्ता नगर्नुहोस् र तुरुन्तै डाक्टरलाई सम्पर्क गर्नुहोस् ।
आयुर्वेद विज्ञहरू समग्र स्वास्थ्यका लागि पेट स्वस्थ्य हुनु आवश्यक रहेको र खाना स्वस्थ्य भए मात्रै स्वस्थ हुने बताउँछन् । यदि तपाईंले यहाँ दिइएको टिप्स पालना गर्नु भयो भने, तपाईंले पनि आफ्नो पेटको हेरचाह गर्न सक्नुहुन्छ र यसलाई रोग लाग्नबाट बचाउन सक्नुहुन्छ । साँच्चै भोक लागेको बेला मात्र खाना खानुहोस् । भोक लाग्नुको अर्थ हो तपाईंले पछिल्लो पटक खाएको खाना पूर्ण रूपमा पचिएको छ । कहिलेकाहीँ गल्तीले विश्वास गर्न सक्छौँ । भोकाएका छौँ जब वास्तविकतामा हामी केवल त्यस्तै महसुस गर्दैछौं । कहिलेकाहीँ हाम्रो घाँटी सुख्खा हुन्छ र हाम्रो पेट खाली भएको महसुस हुन्छ । यस्तो अवस्थामा पानी पिउनुभयो भने तपार्इं भित्रको भोकको अनुभूति तुरुन्तै समाप्त हुन्छ ।
सबैले शान्त र आरामसँग खाना खानुपर्छ । जीवन खानासँग चलिरहेको छ, त्यसैले यसलाई शरिरमा दिनु अघि, प्रयास गर्नुहोस् । पूर्ण रूपमा आराम पाउनुहुने छ । खाना नखानुहोस्, टेलिभिजन, किताब, फोन वा ल्यापटपमा समय बिताउनुहोस् । खाना खाँदा खानामा मात्र ध्यान दिनुपर्छ ।
शरिरलाई स्वस्थ राख्नका लागि स्वास्थ्यकर खानेकुरा खाने र सहि मात्रामा सेवन गर्नु आवश्यक छ । तर, यसका साथसाथै यो पनि महत्वपूर्ण छ । फ्रिजमा बाहिर निस्केको खानेकुरा होइन । ताजा बनाएको खाना खानुहोस् । ताजा खाना खाँदा पेटको स्वास्थ्य निकै राम्रो रहन्छ । स्वास्थ्यकर खानाको साथसाथै यसलाई समयमै खानु पनि अति आवश्यक हुन्छ ।
